آیات صفت استواآیات بیانگر استیلای خدا بر تدبیر جهان را آیات صفت استوا گویند. ۱ - معنای استوا" استوا " به معناى برابری است. و اگر با " على " متعدى شود به معناى استقرار یافتن و برقرار شدن است ، و اگر با " الى " متعدى گردد، معناى توجه و قصد و رو کردن مى دهد؛ مثلاً در آیه:" و قضى الامر و استوت على الجودى؛ " کار به پایان رسید و کشتى بر کوه جودی قرار گرفت ". (هود، آیه ۴۴ ) و نیز در آیه ۲۸ مؤمنون " استوا " به معناى استقرار یافتن آمده است. در آیه ۲۹ سوره بقره: " ثم استوى الى السماء ... " و نیز آیه ۱۱ فصلت " استوا " به معناى قصد و توجه آمده است. ۲ - مصداق آیات صفت استوا۲.۱ - متعدی با علیآیه ۵۴ سوره اعراف: " ... ثم استوى على العرش ...؛ سپس بر عرش - در مقام استیلا و تدبیر امور جهان - برآمد ". و نیز همین تعبیر در آیات ۳ سوره یونس؛ ۵۹ سوره فرقان؛ ۴ سوره سجده؛ ۲ سوره رعد و ۴ سوره حدید به کار رفته است. در آیه ۵ سوره طه آمده است:" الرحمن على العرش استوى؛ خدای رحمان بر عرش - تخت فرمان روایى بر جهان هستی - برآمده است ( استیلا دارد ) ". ۲.۲ - متعدی با الیدر آیات زیر " استوا " با " إلى " متعدى شده و به معناى قصد کردن و توجه آمده است: " هو الذى خلق لکم ما فى الارض جمیعاً ثم استوى الى السماء فسوّیهن سبع سموات و هو بکل خلق علیم؛ او است که هر چه در زمین است، همه را براى شما آفریده، آن گاه به آسمان پرداخت و هفت آسمان بساخت، و او بر همه چیز دانا است " ( بقره، آیه ۲۹ ) و نیز آیه ۱۱ سوره فصلت . ۳ - معنای آیات صفت استواواژه " سوی " با مشتقات آن در قرآن فراوان به کار رفته است، ولى در ۹ آیه از آیات قرآن کریم "استوا " به خداوند سبحان نسبت داده شده است که به مجموع این آیات " آیات صفت استوا " مى گویند. ۴ - اهمیت بحث صفت استوااین صفت مانند تعدادی دیگر از صفاتی که در قرآن و روایات برای خداوند بکار رفته است ( مثل صفت فوقیت، وجه، ید، غضب، حُبّ، بغض، مکر و ... ) مورد بحث میان مفسران و دانشمندان علوم قرآنی واقع شده است. ۵ - آیات متشابهغالبا آیاتی را که این قبیل اوصاف را برای خداوند اثبات کرده است آیات متشابه دانسته اند و بر اساس مبنایی که در باب آیات متشابه اتخاذ کرده اند در باره تفسیر این آیات نظر داده اند. ۶ - نظرات در مورد آیات استوا۶.۱ - نظریه گروه کرامیه و مجسمهگروهى از ظاهر گرایان همانند " کرامیه " و " مجسمه " با توجه به ظواهر این آیات و با استناد به کاربرد لفظ " استوا " در محاورات عربی، بر این پندارند که خداوند سبحان جسم است و بر تخت خود - عرش - قرار مى گیرد. ۶.۲ - گروه دیگردیگران ضمن ردّ قول مجسمه که مستلزم تشبیه و جسمیت خداوند می باشد، می گویند در همه این موارد که " استوا " با " على " متعدى شده، به معناى استقرار یافتن است؛ ولى منظور، استقرار ظاهری و جسمانی نیست، بلکه کنایه از " تدبیر و اداره امور عالم " است . ۷ - مستندات مقالهراغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فى غریب القرآن، ص۲۵۷. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۳۵۸-۳۵۹. سبحانی، جعفر، منشور جاوید قرآن، ص۳۵۶-۳۵۷. مصطفوی، حسن، التحقیق فى کلمات القرآن، ج۵، ص۳۲۴-۳۲۶. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ص۱۴. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ص۱۶-۱۸. ۸ - منبعمرکز اطلاعات و مدارک اسلامی. رده‌های این صفحه : اسامی آیات و سور | قرآن شناسی
|